What is Satellite in Gujarati
ઉપગ્રહને આપણે ઇંગ્લિશમાં સેટેલાઈટ (Satellite) કહીએ છીએ.
સેટેલાઈટ એક નાનો પદાર્થ હોય છે જે કોઈ મોટા પદાર્થની અલગ-અલગ બાજુએ ગોળ-ગોળ ફરે છે. ચંદ્ર પણ એક ઉપગ્રહ છે જે પૃથ્વીની ગોળ-ગોળ ફરે છે પણ તે એક કુદરતી ઉપગ્રહ છે.
આ કુદરતી ઉપગ્રહ ઉપર માનવનું કોઈ નિયંત્રણ નથી હોતું, મનાવે તેનું એક કૃત્રિમ ઉપગ્રહ બનાવ્યું છે જેને ઇંગ્લિશમાં Artificial Satellite કહેવાય છે. દુનિયાનું સૌથી પહેલું કૃત્રિમ ઉપગ્રહ 4 ઓક્ટોમ્બર 1957માં સોવિયત યુનિયન દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું.
આ ઉપગ્રહ માનવનિર્મિત હોય છે અને તે માનવ દ્વારા અવકાશમાં છોડવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ આ ઉપગ્રહ કક્ષામાં રહીને પૃથ્વીની ગોળ-ગોળ ફરે છે.
ઉપગ્રહના ઉપયોગ શું છે?
સેટેલાઈટ નો ઉપયોગ ડિશ ટીવી અને કેબલ ટીવી માટે થાય છે.
એવા એરિયા જ્યાં મોબાઇલ ટાવર ડેમેજ છે તો ત્યાં સેટેલાઈટનો ઉપયોગ કમ્યુનિકેશન માટે થાય છે.
સેટેલાઈટનો ઉપયોગ નેવિગેશન માટે થાય છે જે GPS દ્વારા થાય છે.
સેટેલાઈટનો ઉપયોગ હવામાન જોવા માટે થાય છે.
સેટેલાઈટનો ઉપયોગ આબોહવા અને વાતાવરણની દેખરેખ માટે પણ થાય છે.
સેટેલાઈટનો ઉપયોગ ઉપરથી ફોટા લેવા માટે અને પૃથ્વીની દેખરેખ માટે થાય છે.
આવી રીતે સેટેલાઈટના ઘણા બધા ઉપયોગ છે જે આપણને કામ લાગે છે.
ઉપગ્રહના પ્રકાર – Types of Satelite in Gujarati
ખગોળીય ઉપગ્રહ (Astronomical satellites) :- આ ઉપગ્રહનો ઉપયોગ અવકાશમાં અલગ-અલગ પદાર્થો, ગ્રહો જેવી વગેરેની અંતરિક્ષની વસ્તુઓનું અવલોકન કરવા માટે થાય છે.
બાયોસેટેલાઈટ (Biosatellites) :- આ એવા સેટેલાઈટ હોય છે જેમાં વનસ્પતિ છોડવા કે અન્ય સજીવને લઈ જવા અને વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો કરવા માટે તેનો ઉપયોગ થાય છે.
સંચાર ઉપગ્રહ (Communication satellites) :- આ સેટેલાઈટનો ઉપયોગ સંચાર (કમ્યુનિકેશન) માટે થાય છે.
પૃથ્વી નિરીક્ષણ ઉપગ્રહ (Earth observation satelites) :- આ સેટેલાઈટનો ઉપયોગ નકશા બનાવવા અને વાતાવરણ કે તેના જેવી વગેરે વસ્તુઓની દેખરેખ માટે થાય છે.
નેવિગેશનલ ઉપગ્રહ (Navigational satellites) :- આ સેટેલાઈટનો ઉપયોગ રસ્તા શોધવા, પોતાની લોકેશન જાણવા માટે થાય છે.
કીલર ઉપગ્રહ (Killer satellites) :- આ સેટેલાઈટનો ઉપયોગ દુશ્મનના હથિયારો, ઉપગ્રહ અને અલગ-અલગ અવકાશની સંપતિઓનો વિનાશ કરવા માટે ઉપયોગ થાય છે.
ટેથર ઉપગ્રહ (Tether satellites) :- આ એવા સેટેલાઈટ હોય છે જે બીજા સેટેલાઈટ સાથે એક પાતળા કેબલથી જોડાયેલા હોય છે.
હવામાન ઉપગ્રહ (Weather satellites) :- આ સેટેલાઈટનો ઉપયોગ પૃથ્વીનું હવામાન અને તેનું વાતાવરણને જોવા માટે થાય છે.
ઉપગ્રહ ઉપર અવકાશમાં કેવી રીતે રહે છે? તે નીચે કેમ નથી પડતાં?
અંતરિક્ષમાં કોઈ પણ વસ્તુને જો પૃથ્વીની ગોળ-ગોળ અને તે નીચે ન પડે તેવી રીતે ફરાવવી હોય તો તેને સ્પીડમાં અહીથી ઉપર ફેકવી પડે છે અને તે પદાર્થ જેટલું સ્પીડમાં ગોળ ફરશે તેટલું તે ગુરુત્વાકર્ષણ બળને પણ સંતુલિત કરશે.
ઉદાહરણ તરીકે..
તમે એક ભમરડાને જોયો હશે, ભમરડો જેટલો ઝડપી ફરે છે તેટલો તે સ્થિર રહે છે અને જો તે ધીમો ફરે છે તો તે જલ્દી નીચે પડી જાય છે. તો આવી રીતે સેટેલાઈટમાં પણ આવું જ છે, તે જેટલું ઝડપી ફરશે તેટલું તે સંતુલિત રહેશે.
Mobile Radiation શું છે ? આપણા માટે કેટલું નુકશાનકારક છે જાણો…..
પૃથ્વીની કક્ષામાં એક સેટેલાઈટને SLV (Satelllite Launch Vehicle) દ્વારા છોડવામાં આવે છે. શરૂઆતમાં રોકેટ પૃથ્વીથી ડાઇરેક્ટ ઉપર સીધું જાય છે અને પછી તે આડું થઈ જાય છે અને સ્પીડમાં તે ગુરુત્વાકર્ષણ બળને કાંપે છે.
અંતરિક્ષમાં રોકેટ પહોચે તો તે આડી રીતે સેટેલાઈટને લોન્ચ કરે છે અને તે સ્પીડમાં હોય છે.
જ્યારે સેટેલાઈટને સ્પીડમાં છોડવામાં આવે છે ત્યારે તે ગુરુત્વાકર્ષણ બળને સંતુલિત કરે છે અને તે પૃથ્વીની ચારે બાજુ ગોળ-ગોળ ફરવા માંડે છે અને તે નીચે પણ નથી પડતું.
સેટેલાઈટ જેટલું સ્પીડમાં ફરશે તેટલું તે ગુરુત્વાકર્ષણ બળને સંતુલિત કરશે અને તે નીચે નહીં પડે.
